W dniach 14-15 marca 2018 roku z inicjatywy ogólnopolskiej społeczności profesjonalistów edukacji cyfrowej KOMET@ odbył się w Tarnowie I Kongres Kompetencji Cyfrowych. Gospodarzem wydarzenia było de facto Stowarzyszenie „MIASTA W INTERNECIE” – twórca projektu jakim jest właśnie KOMET@.
Tak się złożyło, że data rozpoczęcia ogólnopolskiej debaty o stanie polskiej edukacji medialnej i cyfrowej miała potrójną wartość symboliczną – 14 marzec to zarazem Światowy Dzień Liczby Pi, dzień urodzin Alberta Einstein’a, a także dzień odejścia Stephen’a Hawking’a. Tak nakreślone tło jedynie podkreśliło wagę podejmowanej dyskusji. Mościckie Centrum Sztuki zgromadziło w swoich murach edukatorów, nauczycieli, metodyków różnych instytucji, twórców programów szkoleniowych i cyfrowych zasobów edukacyjnych, a także badaczy tej tematyki. Do tego grona dołączyło również nasze Centrum e-Learningu.
Zapraszamy do lektury relacji oraz luźnych spostrzeżeń i wrażeń, które być może staną się inspiracją nie tylko do pogłębionej analizy podejmowanych zagadnień, ale i do udziału w kolejnej edycji spotkania.
#e-edukacjanauczelni
Kontekstowi akademickiemu zostało poświęcone wspólne wystąpienie dr Agnieszki Wierzbickiej (UŁ) i Marty Dziubińskiej (PŁ). Jakościowy e-learning akademicki to punkt widzenia, który jest nam zdecydowanie najbliższy. E-edukacja to nie tylko zastosowanie technologii, które zaczyna i kończy się na dystrybucji, udostępnianiu czy gromadzeniu materiałów. Rozwiązaniem jest przesuniecie środka ciężkości w kierunku dydaktyki, a więc nacisk na rozpoznanie i zaspokojenie potrzeb uczącego się oraz zaangażowanie go w indywidualne i grupowe aktywności. W takim podejściu w centrum uwagi stoi student, technologie zaś pełnią funkcję narzędzia do rozwoju kompetencji woli i chęci samodzielnego uczenia się, osobistego rozwoju, by później móc poradzić sobie w życiu.
#cybermetodyka
Niezwykle ciekawym i inspirującym punktem Kongresu był panel poświęcony cybermetodykom. To tutaj został podkreślony metodyczny potencjał nowych technologii, które wyznaczają nową erę nowoczesnej metodyki jaką jest metodyka cyfrowa (dr Sylwia Galanciak, Anna Weiss). Potencjał ten zyskał realne kształty w prezentacjach, ukazujących jego praktyczne przełożenie na konkretne narzędzia. Przedstawione propozycje możliwości przekazywania kompetencji cyfrowych (rozszerzona rzeczywistość, gry wideo, medialaby, WebQuesty, infografika, e-learning) ukazują jak szerokim wachlarzem wykorzystania technologii w edukacji dysponujemy. Cybermetodyka daje szansę edukacji na jej praktyczność – wykorzystanie wiedzy w życiu i rozwiązywanie realnych problemów. O połączenie metodyki i technologii cyfrowej w model pedagogiczny apelował w swojej prezentacji Lechosław Hojnacki. Wystąpienia te to niezwykle interesujące metodyczno-dydaktyczne inicjatywy na mapie trendów wspierania edukacji cyfrowej. To pozytywny sygnał, że pierwsze kroki modyfikacji form dydaktycznych zostały podjęte, choć mają one charakter pojedynczy. Czy uda się w kolejnych krokach nadać tej zmianie wymiar strategiczny?
#cyberdiagnoza
Temat edukacji medialnej i kompetencji cyfrowych został wzięty pod lupę z różnych perspektyw. Główny tok dyskusji wyznaczał blok referatów i prezentacji składających się na optykę badawczą, praktyczną, rynkową i zarządczą. Wspólnym mianownikiem przedstawionych raportów z badań było określenie poziomu scyfryzowania polskich szkół (dr hab. Marlena Plebańska, Paulina Orbitowska-Fernandez) oraz stanu kompetencji cyfrowych kadry pedagogicznej. W tej kwestii wszyscy mówili jednym głosem: fundusze choć dostępne to jednak możliwości niewykorzystane (dr Anna Michniuk), a edukacyjny i rozwojowy potencjał technologii cyfrowej zawężony. Jak zauważyła Paulina Orbitowska-Fernandez technologia jest wykorzystywana w polskiej szkole w sposób podawczy, co sprawia, że edukacja ma charakter transmisyjny. Idąc krok dalej, pojawia się pytanie: czy zatem mamy kompetencje, by w sposób efektywny korzystać z narzędzi?
Odpowiedź znaleźliśmy w wystąpieniu dr hab. Barbary Kędzierskiej: kompetencje informacyjne pedagogów to kluczowy element współczesnego procesu dydaktycznego. Konieczność podniesienia poziomu kompetencji cyfrowych u tej grupy zawodowej została zauważona przez większość zebranych gości.
Ze sceny wielokrotnie padało bowiem stwierdzenie, że deficyt kompetencji cyfrowych u nauczycieli = pomijanie cyfrowych kompetencji w kształceniu.
Zmiany w systemie oświaty na jej każdym szczeblu (również w kształceniu wyższym) to warunek konieczny, bez którego polska edukacja nie wkroczy na drogę cyfrowej transformacji. Reorganizacja, z którą powinniśmy jak najszybciej się zmierzyć to model kształcenia oparty na kompetencjach cyfrowych – przedmiot, jego przebieg jak i prowadzenie zajęć ukierunkowane na rozwój kompetencji cyfrowych (dr hab. Zbigniew Osiński).
Liczne wnioski nasuwające się po każdym wystąpieniu pobudzają do sformułowania ostatecznie pewnej metarefleksji, która wyznacza istotę zagadnienia niezależnie od przyjętej perspektywy. Edukacja medialna i cyfrowa ponad wszystko powinna wzmacniać kompetencje przyszłości takie jak: współpraca, kreatywne myślenie, krytyczna analiza, synteza i ocena informacji w dobie zalewu informacyjnego, ich przetwarzanie, wizualizacja i interpretacja w formie graficznej. Celem powinno być kształtowanie u młodego człowieka postawy bezpiecznego, odpowiedzialnego i krytycznego korzystania ze środków społecznego przekazu. Obecność nowych technologii w procesie dydaktycznym to nic innego jak stworzenie warunków, w których realne stanie się kształtowanie świadomego użytkownika mediów i narzędzi technologicznych zdolnego do sprawnego funkcjonowania w społeczeństwie informacyjnym i w każdym innym obszarze życia. Cyfrowy świat nie ominął współczesnej edukacji, a cyfrowe kompetencje to już dawno nie tylko umiejętności techniczne, ale także praktyki społeczno-kulturowe wcielone do życia w postaci konkretnych umiejętności.
#rozmowywkawiarence
Kongres Kompetencji Cyfrowych celująco zdał swój pierwszy egzamin metodyczny. Na tak wysoką ocenę zasługuje fakt, że nie ograniczył on swojej formuły jedynie do podawczej formy wykładu prelegentów. Przybyli goście przyjmowali rolę słuchaczy, ale nie tylko. Organizatorzy zadbali również o to, by stworzyć każdemu uczestnikowi Kongresu możliwość aktywnego udziału w toczącej się debacie, bezpośredniego zabrania głosu i podzielenia się własnymi pomysłami. Wszystko to mogło odbyć się dzięki zastosowaniu modelu World Cafe, czyli Rozmów w Kawiarence. Prowadzone równolegle do prezentowanych referatów Kawiarenki to doświadczenie ludzkiej kreatywności, mądrości, a także wyjątkowa przestrzeń żywego dialogu. W toku tych kawiarenkowych spotkań (nierzadko wypełnionych emocjami) miały szansę powstać zalążki wspólnie wypracowanych postulatów i rekomendacji, a także idei strategicznych. I choć oparte one głównie na fundamencie głębokiej świadomości tego, CO jest do zmienienia, to nieśmiałe propozycje tego JAK powinniśmy to robić zdają się wyznaczać idealny punkt wyjściowy rozmów w ramach następnej edycji Kongresu. Kontynuując konkluzję akapitu #cybermetodyka, a przytaczając przewodnie pytanie jednej z Kawiarenek – czy ma to być „rewolucja eduzmieniaczy, czy zmiana systemowa” – kwestia pozostaje otwarta.
#dozobaczenia
Pierwszą edycję Kongresu zamykamy z optymistycznym spojrzeniem na jego kolejną odsłonę. Zapewne będziemy śledzić dalsze losy tego wydarzenia, dopingując jego rozwój. Obszarów do eksploracji jest bowiem wiele, jest o czym dyskutować i nad czym się pochylić. Osobiście życzymy sobie poszerzenia horyzontu debaty o perspektywę akademicką oraz zagadnienia e-learningu i szerzej – e-edukacji. Nasze nadzieje w tym zakresie obudziło podsumowujące wystąpienie Krzysztofa Głomba, Prezesa Stowarzyszenia „Miasta w Internecie”, który zwrócił uwagę na potrzebę wzbogacenia programu przyszłej edycji Kongresu o wspomnianą wyżej tematykę i jej znaczącą rolę w kontekście kontynuacji rozmowy o edukacji cyfrowej. Trzymamy zatem za słowo 🙂
