Od 2019 r. nasza Webinaroteka systematycznie powiększa się o nowe nagrania. Do tej pory zrealizowaliśmy ponad 60 webinarów, z czego znaczną większość w formule otwartej (dostępnej dla wszystkich osób zainteresowanych). Tematyka webinarów koncentrowała się wokół kilku głównych kategorii (rozwijaj się w dydaktyce, poznawaj narzędzia, twórz zasoby, komunikuj się skutecznie, zadbaj o siebie), a dobór tematów i gości webinarów zawsze był dla nas istotny. Staraliśmy się “zagospodarować” tematy ważne z punktu widzenia dydaktyki akademickiej.

O szerokiej dostępności zasobów tworzonych w naszym Centrum e-Learningu i Innowacyjnej Dydaktyki myślimy od wielu lat. Rezultatem tego są realizowane od 2010 roku dwa projekty – otwarte repozytoria Open AGH e-podręczniki oraz Open AGH otwarte zasoby. Webinaroteka stanowi aktualnie trzecią kolekcję otwartych zasobów, udostępnianych na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 (CC BY-SA 4.0).

W ubiegłym semestrze (maj 2023) podjęliśmy dodatkowe działania związane z rozszerzaniem dostępności zasobów webinaroteki – podjęliśmy się transkrypcji 40 nagrań webinarów (w sumie 26 godzin nagrań).

Jak poradziliśmy sobie z tym zadaniem?

Wiedzieliśmy, że transkrypcja wymaga od nas podjęcia kilku działań:

1. wygenerowania tekstów nagrań wraz z sygnaturą czasową (napisy w akceptowalnych formatach np. *.srt, *.vtt, *.xls, *csv),
2. obróbki (korekty) tekstów nagrań,
3. synchronizacji tekstów z nagraniami,
4. dołączenie tekstów po korekcie bezpośrednio do nagrań opublikowanych na Vimeo.

Już na starcie wiedzieliśmy, że ręczna transkrypcji (czyli ręczne spisanie słowa mówionego ze słuchu) stanowi karkołomne zajęcie! Jest procesem żmudnym i czasochłonnym. Dlatego skupiliśmy się na analizie i wyborze dostępnych na rynku programów do transkrypcji, których jest naprawdę dużo w wersji płatnej i bezpłatnej (w tym przypadku musimy liczyć się z oddawaniem swoich danych).

Naszym odkryciem była jednak opcja Transkrypcja w aplikacji Microsoft Stream. Jako pracownicy uczelni publicznej mamy do niej bezpłatny dostęp (w ramach licencji do pakietu Microsoft 365). Narzędzie umożliwiło nam generowanie napisów, korektę tekstów oraz pobranie ich do plików w formacie *.doc (dzięki temu mamy możliwość przygotowania zapisu nagrania w formie *.pdf) oraz *.vtt (format umożliwiający dodanie napisów bezpośrednio do nagrania na Vimeo).

Drugim narzędziem, jakie wykorzystaliśmy w procesie transkrypcji był otwartoźródłowy program Subtitle Edit, służący do sporządzania i edycji napisów dialogowych. Dzięki niemu możliwa była synchronizacja, dzielenie i łączenie napisów.

Ostatecznie nasz proces transkrypcji przebiegał w ośmiu krokach:

• Krok 1: przekazanie filmu do programu,
• Krok 2: generowanie napisów,
• Krok 3: odsłuchanie nagrania + korekta 1,
• Krok 4: pobranie plików *.vtt, *.pdf,
• Krok 5: korekta pliku *.pdf,
• Krok 6: korekta pliku *.vtt,
• Krok 7: dołączenie pliku do nagrania w Vimeo,
• Krok 8: korekta po dołączeniu *vtt do nagrania [i wybiórczo sprawdzenie synchronizacji].

Jakie napotykaliśmy trudności?

Największym wyzwaniem okazała się potrzeba precyzyjnej korekty automatycznie wygenerowanego w Streamie tekstu. Filmy, które wybraliśmy do transkrypcji były nagraniami z webinarów czyli spotkań na żywo. A te rządzą się innymi prawami niż nagrania filmów edukacyjnych w profesjonalnym studio.

Musieliśmy zwracać uwagę na rozmaite błędy – przekształcenia, przekręcanie czy rozbicie słów, zapis nazw własnych (np. gier, krain geograficznych), nazwisk osób lub imion bohaterów literackich, tytuły książek, cytowane wypowiedzi, angielskie / łacińskie etc. słownictwo, błędy ortograficzne, interpunkcję czy słownictwo branżowe.

Programy do transkrypcji radzą sobie lepiej z generacją tekstów, jeśli jakość nagrań jest dobra – bez szumów i zakłóceń. Najlepiej jeśli nagrana jest wypowiedź jednej osoby, której wypowiedzi są wyraźnie formułowane, tempo jej mówienia nie jest zbyt szybkie a wypowiedzi nie są chaotyczne. W naszych webinarach często występowali zaproszeni goście lub spotkanie było współprowadzone w kilka osób. Jeśli w nagraniu mamy zarejestrowane wypowiedzi kilku osób programy do transkrypcji mają problem z poprawnym zapisem tekstu – zwłaszcza w przypadkach, gdy osoby prowadzą dyskusję więc naturalną rzeczą jest to, że są momenty kiedy osoby przerywają sobie lub mówią równocześnie.

To wszystko uświadomiło nam, że osoba która podejmuje się korekty transkrypcji musi mieć odpowiednie kompetencje. Dobrze, by była solidna, uważna, dokładna i cierpliwa, nie popełniała błędów (językowych, ortograficznych, interpunkcyjnych), znała zasady poprawnej polszczyzny.

Ile zajęło nam to czasu?

Automatyczna generacja napisów w Stream była dość szybka. Średnio 1 godzina nagrania zajmowała od 10-30 min, w zależności od złożoności nagrania (ilości wstępujących osób, języka, dodatkowych narzędzi prezentowanych podczas spotkania itp). Natomiast korekta nagrania (przy uwzględnieniem wyzwań, o których pisaliśmy wyżej), zajęła ok. 8 godzin pracy.

Po co i komu potrzebna jest transkrypcja?

Już w ustawie dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych z dnia 4.04.2019 pojawiły się wytyczne dla dostępności treści internetowych, w tym zapis dotyczący postrzegalności i napisów nagrań. Zaleca się, aby do wszystkich filmów (poza transmisjami na żywo), które zostały opublikowane po 23 września 2020 dołączać napisy.

Poza wymogiem ustawowym w przypadku transkrypcji warto zwrócić uwagę na aspekt zapewnienia dostępności komunikacyjno-informacyjnej. Transkrypcja sprawia, że nasze zasoby są uniwersalnie dostępne. Napisy będą pomocne dla osób głuchych, niedosłyszących, starszych, słyszących, ale bez dostępu do sprzętu (np. słuchawek), osobom obcojęzycznym, tłumaczom. Będzie wsparciem także dla dydaktyczek i dydaktyków, którzy na jej bazie mogą modyfikować, rozszerzać, uzupełniać, dostosowywać treści dla swoich studentów  – tworzyć skrypty, notatki, prezentacje, podręczniki, materiały szkoleniowe czy testy.

Transkrypcja może stanowić również świetne narzędzie sprzyjające szybkiemu przyswojeniu materiału audiowizualnego (długich nagrań konferencji, szkoleń, wykładów, tutoriali). Daje również możliwość selektywnego zapoznania się z materiałem, a co za tym idzie oszczędność czasu w trakcie pozyskiwania nowych informacji i przyswajania nowych porcji wiedzy.

Nad czym aktualnie pracujemy?

Przed nami kroki 7 i 8 czyli dołączenie pliku do nagrań opublikowanych na Vimeo oraz korekta po dołączeniu *vtt do nagrania [i wybiórczo sprawdzenie synchronizacji]. Efekty naszej pracy można podejrzeć w jednym webinarze nt. dostępnej dydaktyki w AGH. Aby włączyć transkrypcję należy kliknąć na pasku nagrania ikonkę dokumentu z lupką

____________
Transcript by Nick Youngson CC BY-SA 3.0 Pix4free