Czy każdy z nas ma jakiś talent?.….to pytanie, towarzyszyło nam w Centrum  e-Learningu i Innowacyjnej Dydaktyki od dawna. Poszukując na nie odpowiedzi, pojawiały się kolejne: czym jest talent w kontekście rozwoju zawodowego? jak go rozpoznać w zespole? jak wykorzystać wiedzę o talentach w planowaniu pracy indywidualnej i zespołowej?

Koncepcją, która pomogła nam zgłębić temat i zainspirowała do rozpoczęcia pracy z talentami jest teoria Donalda Cliftona z Instytutu Gallupa. Autora narzędzia psychometrycznego CliftonStrengths™ [tzw. testu Gallupa] do diagnozowania mocnych stron [obszarów potencjału]. Wpisuje się ona i stanowi ważny element psychologii pozytywnej [m.in. Martina Seligmana], która podkreśla znaczący wpływ wzmocnień pozytywnych [pozytywnych emocji, mocnych stron charakteru, dobrych relacji] na życie człowieka, w tym również na sferę jego rozwoju zawodowego. To podejście, w połączeniu z rozwijaniem potencjału każdego z nas, wpływa na budowanie poczucia sensu i bezpieczeństwa, m.in. w miejscu pracy oraz wspiera produktywność naszego działania.

Każdy z nas jest różny. Wnosi do zespołu inny potencjał – talent. Dlatego tak ważne  jest, aby dobrze go rozpoznać i świadomie nim zarządzać. Wymienione założenia są spójne również z naszą wizją tworzenia optymalnych warunków do rozwijania mocnych stron u osób pracujących w AGH, nie tylko w obszarze dydaktycznym.

Kilka słów o talentach Gallupa

Według Instytutu Gallupa talent jest naturalnie powtarzającym się wzorcem myślenia, odczuwania i reagowania. Można go produktywnie wykorzystywać w działaniu na wielu polach. Na podstawie blisko 50 lat badań zespół Cliftona opracował listę 34 takich talentów i podzielił je na 4 kategorie/domeny:

• wykonywanie,
• wpływanie,
• budowanie relacji,
• myślenie strategiczne.

Każdy z nas je posiada, ale w różnym układzie i natężeniu. To właśnie różna konfiguracja potencjału sprawia, że jedni z nas mają naturalne predyspozycje do realizacji konkretnych zadań, a drudzy lepiej sprawdzą się w zupełnie innym obszarze. Warto jednak pamiętać, że wyłonione talenty są uniwersalne, czyli ich występowanie nie jest zależne od płci, wieku, pochodzenia, zajmowanego stanowiska i branży zawodowej. Ten sam zestaw mocnych stron może pojawić się u osób zajmujących różne stanowiska czy pełniących inne role w zespole. 

Talenty w naturalny sposób predysponują do określonego odbioru i przetwarzania rzeczywistości, a tym samym osiągnięć na pewnych polach. Najsilniejsze talenty to te, które dominują i odznaczają się największą dynamiką wpływu na naszej działanie. To one ułatwiają nam szybsze uczenie się. Mają znaczący wpływ na nasze zachowanie i osiągnięcia. W zależności od tego, na ile człowiek jest świadomy danej cechy i potrafi zrobić z niej praktyczny użytek, mówi się o talentach dojrzałych i niedojrzałych.

Talenty dojrzałe są dobrze uświadomione, często wykorzystywane i służą naszej produktywności. Z kolei talenty niedojrzałe to takie, których sobie nie uświadamiamy, nie robimy z nich dobrego użytku. W skrajnych przypadkach mogą nawet działać przeciwko nam. Przykładowo: niedojrzały talent osiąganie może przejawiać się w pracoholizmie, dojrzały w umiejętności doprowadzania zadań do końca. Niedojrzały talent uczenie się może prowadzić do powierzchownej wiedzy w wielu dziedzinach. Dojrzały natomiast przejawia się w umiejętności szybkiego uczenia się nowych rzeczy i dochodzenia do wiedzy eksperckiej w danym obszarze.

Praca z talentami w AGH

Pierwszą edycję programu zrealizowaliśmy w semestrze letnim 2023 roku i wzięło w niej udział 120 osób, w tym 96 osób pracujących na stanowiskach badawczo-dydaktycznych lub dydaktycznych oraz 24 osoby z administracji wspierającej dydaktykę na naszej uczelni. Druga edycja została zrealizowana w semestrze letnim 2024 roku. Uczestniczyło w niej 100 osób prowadzących zajęcia dydaktyczne.

Każda osoba uczestnicząca w programie, w obu edycjach, miała możliwość wykonania testu Gallupa z pełną diagnozą. Zawierała ona zestawienie 5 dominujących cech oraz opis 34 talentów ułożonych w kolejności od najsilniej występujących do najsłabiej. Talenty z pierwszej dziesiątki są szczegółowo opracowana. W Raporcie CliftonStrngths 34 znalazły się dodatkowo informację na temat tego jak interpretować talenty spoza top 10 i jak nimi zarządzać.

W kolejnym kroku zorganizowaliśmy 12 warsztatów, podczas których osoby uczestniczące wyposażone zostały w narzędzia umożliwiające im rozwijanie silnych stron i wykorzystywanie ich świadomie w praktyce. Ponadto otrzymały też wskazówki do dalszej pracy z talentami dojrzałymi i tymi mniej dojrzałymi. Przy zapisach na warsztat sugerowaliśmy, aby brały w nim udział zespoły działające wspólnie w obszarze badawczym i/lub dydaktycznym. Mogły być to również grupy, formalne lub nieformalne, współpracujące ze sobą przy realizacji konkretnych zadań [np. konferencji, promocji, rekrutacji]. Takie rozwiązanie pozwoliło podczas warsztatu od razu przekładać indywidualną pracę z mocnymi stronami na efektywności działania zespołu.

Dla wzmocnienia rozpoczętej pracy z talentami i usystematyzowania wiedzy w tym zakresie, zorganizowaliśmy dwa webinary Moje talenty i co dalej?. Mogły wziąć w nich udział wszystkie osoby uczestniczące w I lub II edycji programu. Planujemy również zorganizować warsztat Talenty w działaniu. Jego celem będzie pogłębienie wiedzy o talentach oraz omówienie wskazówek dotyczących tego:

• jak w praktyce można wykorzystać swoje mocne strony do osiągania tego co dla nas ważne,
• jak budować osobistą satysfakcję oraz synergię z innymi współpracownikami.

Podsumowując, zaprezentowane działania zmierzają do stworzenia w naszej uczelni społeczności, która coraz śmielej posługiwać się językiem talentów i potrafi wykorzystać wiedzę o mocnych stronach w konkretnych przedsięwzięciach. Dostrzega również wartość różnorodności i jej siłę dla efektywnego działania, nie tylko w obszarze nauki, ale również dydaktyki. 

Talenty w AGH

Jakie talenty dominują w AGH? Odpowiedź na to pytanie znajdziemy w mapie talentów, stworzonej na podstawie analizy częstotliwości ich występowania u osób uczestniczących w programie. W celu scharakteryzowania ich potencjału skupię się na talentach, które pojawiły się w pierwszej dziesiątki listy.  

Z mapy talentów w AGH wyraźnie wynika, że mamy dwie silne domeny: budowanie relacji i myślenie strategiczne.

Budowanie relacji to domena, w której znajdują się talenty wspierające budowanie i podtrzymywanie dobrych relacje w zespole. Dzięki czemu mamy grupy, które są zintegrowane i czerpią z siły swojej różnorodności, a nie są jedynie sumą pojedynczych osób. W tym obszarze mamy aż 5 talentów z pierwszej dziesiątki i są to w kolejności:

• bliskość [4],
• indywidualizacja [5],
• zgodność [6],
• rozwijanie innych [8]
• oraz empatia [10].

Drugą domeną jest myślenie strategiczne, czyli obszar talentów, które wspierają podejmowanie decyzji. Tu znajdują się 3 talenty z top 10, w tym dwa ze szczytu listy. Są to:

• uczenie się [1],
• zbieranie [2].

Do zestawu dołącza również

• intelekt [9]. 

Brakujące talenty z pierwszej dziesiątki, czyli

• odpowiedzialność [3],
• i osiąganie [7]

odnajdziemy w domenie wykonywanie. Kategoria ta grupuje talenty najbardziej pomocne i używane w wykonywaniu zadań, w sprawianiu, że projekty, zadania posuwają się do przodu.

Ostatnią kategorią talentów Gallupa jest wpływanie. Znajdziemy tu talenty, które pomagają w komunikacji, przekazywaniu pomysłów oraz przekonywaniu innych do działania. W tej domenie występują głównie talenty niedojrzałe, w tym 3 ulokowane najniżej w całym zestawieniu: CZAR – ciągłe zdobywanie aprobaty rozmówców [31], dowodzenie [33] i rywalizacja [34].

Na podstawie mapy talentów w AGH wyłania się nam profil organizacji, która w swoim działaniu stawia na budowanie relacji i myśli strategicznie. Ważne jest dla nas tworzenie wspólnoty, w której istotne jest czerpanie z siły grupy i jej różnorodności. Ponadto potrzebujemy stale zgłębiać naszą wiedzę, w różnych dziedzinach, przy jednoczesnym wybieraniu tych informacji, które są przydatne. Dodatkowo odpowiedzialnie realizujemy zadania i jednocześnie jesteśmy skoncentrowani na osiąganiu konkretnych celów.  

Co nam dają Gallupy?

Rozpoznanie profilu talentowego organizacji jest cennym źródłem informacji, przydatnym m.in. w skutecznym zarządzaniu, jak i planowaniu jej dalszego rozwoju. W CELiID odpowiadamy za wspieranie dydaktyczek i dydaktyków w rozwijaniu ich warsztatu, a także podnoszenie jakości kształcenia na uczelni. Kierując się zasadą „poznaj swoje talenty, a rozpoznasz też potrzeby rozwojowe”, wsłuchujemy się w potrzeby rozwojowe dydaktyków i dydaktyczek i staramy się uwzględniać je tworząc ofertę szkoleniową, m.in. wprowadzamy nowe szkolenia [np. ewaluacja zajęć dydaktycznych, community based learning], kontynuujemy szkolenia z zakresu nowoczesnych metod kształcenia, tworzenia materiałów dydaktycznych i stosowania narzędzi cyfrowych, a także komunikacji. Dodatkowo staramy się również sukcesywnie zwiększać liczbę miejsc na szkoleniach, tak by możliwość rozwijania warsztatu dydaktycznego była bardziej dostępna.

Realizacja dwóch edycji projektu Praca z talentami w AGH upewniła nas w tym, że w rozwoju zawodowy warto rozpocząć od rozpoznania i uświadomienia sobie własnego potencjału. Ta wiedza daje nam większe zrozumienie tego jak działamy i czego potrzebujemy aby osiągać lepsze rezultaty. Na tej podstawie planowanie ścieżki uczenia się i doskonalenia konkretnych umiejętności jest bardziej świadome. Na ten aspekt wskazały również osoby uczestniczące w projekcie. W swojej refleksji wskazały co było dla nich najważniejsze:
„Odkrywanie tego, jakie motywacje i cele mają swoje źródło w naszych talentach […]”,
„Uświadomienie tego, że różne cechy charakteru mogą uzupełniać się w wykonywaniu zadań”,
„Poznanie swoich talentów podstawowych i rozszerzonych […], wzajemne uzupełnianie się talentów w odniesieniu do jednej osoby, jaki i grupy osób […]”.

Osoby uczestniczące zwróciły również uwagę na potrzebę zmiany myślenia o swoich mocnych stronach:
„[…] odkrycie, że postrzegane przeze mnie, […] cechy są talentami, a nie “przywarami“,
„Uczenie się o “przekuwaniu” talentów w mocne strony.”

Podsumowując, praca z talenty Gallupa dostarczyła nam wielu inspiracji. Wzmocniła nasze przekonanie, że warto rozwijać w AGH społeczność osób pracujących z talentami świadomie. Wykorzystujących zdobytą wiedzę o sobie do planowania swojego rozwoju zawodowego i podnoszenia efektywności działania. Jednocześnie dostrzegając i rozumiejąc wartość różnorodności wewnątrz naszej społeczności. 

 

 

Projekt Praca z talentami w AGH został sfinansowany z dwóch programów: Doskonałość Dydaktyczna Uczelni (edycja I) oraz Inicjatywa Doskonałości – Uczelnia Badawcza (edycja I i II). 

Źródła:
M. Bara, Talenty według Gallupa – CliftonStrengths, https://marta.bara.pl/talenty-wg-gallupa/ [dostęp: 30.09.2024]

D. Juszczyk, Słownik talentów [cykl podcastów dedykowany 34 talentom Gallupa], https://dominikjuszczyk.pl/spis-odcinkow-podcastu-z-pasja-o-mocnych-stronach/ [dostęp: 30.09.2024]

W. Bartosik, Jak wykonać badanie talentów CliftonStrengths™?
https://strengthscommunity.pl/jak-wykonac-badanie-talentow-cliftonstrengths/ [dostęp 30.09.2024]