DigCompEdu to europejski schemat kompetencji cyfrowych nauczycieli, który służy jako przewodnik w pracy z technologiami w edukacji. Określa sześć kluczowych obszarów kompetencji, skupiając się nie tylko na umiejętnościach technicznych, ale przede wszystkim na ich zastosowaniu w nauczaniu i uczeniu się. Ramy te pomagają w identyfikacji mocnych stron i obszarów do rozwoju, wspierając profesjonalizację edukacji cyfrowej. Ich celem jest stworzenie wspólnego języka do analizy i doskonalenia kompetencji osób uczących na różnych poziomach. Dzięki nim można lepiej wykorzystać potencjał technologii w edukacji i szkoleniach.
Karmelek DigCompEdu by Centrum e-Learningu i Innowacyjnej Dydaktyki na podstawie Punie, Y., redaktor(y), Redecker, C., European Framework for the Digital Competence of Educators: DigCompEdu, oryginał dostępny pod tym adresem
22 kompetencje wyjaśnione są w sześciu etapach modelu postępu kompetencji, aby wskazać osobom uczącym gdzie aktualnie się znajdują, co już osiągnęli, co jest ich mocną i słabą stroną i jakie kroki powinni podjąć, aby dalej rozwijać daną kompetencję. Dla ułatwienia, etapy rozwoju kompetencji powiązane są z Europejskim Systemem Opisu Kształcenia Językowego (ESOKJ), opisywanym skalą od A1 do C2.
Etapy te oraz logika ich rozwoju zainspirowane zostały zaktualizowaną taksonomią Blooma. Powszechnie przyjmuje się, że taksonomia ta dobrze wyjaśnia kolejne etapy poznawcze każdego procesu uczenia się, począwszy od “Pamiętania” i “Rozumienia”, poprzez “Zastosowanie” i “Analizowanie”, a kończąc na “Ocenianiu” i “Tworzeniu”. Podobnie w dwóch pierwszych etapach DigCompEdu, Nowicjusz (A1) i Odkrywca (A2), osoby uczące przyswajają nowe informacje i kształtują podstawowe praktyki cyfrowe; na kolejnych dwóch etapach Integrator (B1) i Ekspert (B2) stosują, rozszerzają i zastanawiają się nad swoimi praktykami cyfrowymi; na najwyższych poziomach Lider (C1) i Pionier (C2) przekazują dalej swoją wiedzę, poddają krytycznej analizie swoje dotychczasowe praktyki oraz rozwijają nowe zwyczaje.
Etapy zaawansowania kompetencji cyfrowych
Nowicjusz A1
Nowicjusze mają świadomość potencjału wykorzystania technologii cyfrowych do wspierania działań dydaktycznych i zawodowych. Niemniej jednak mają niewiele kontaktu z technologiami, używają ich głównie do przygotowania zajęć czy komunikacji związanej z administracją i organizacją. Nowicjusze potrzebują wskazówek i zachęt, aby rozszerzyć zakres wykorzystania oraz zastosować ich dotychczasowe kompetencje cyfrowe na obszar kształcenia.
Odkrywca (A2)
Odkrywcy są świadomi potencjału technologii cyfrowych oraz wykazuje zainteresowanie ich eksplorowaniem tak, by wzmocnić swoją dydaktyczną i zawodową działalność. Odkrywcy zaczęli używać technologii cyfrowych w niektórych obszarach kompetencyjnych, ale bez spójnego planu. Potrzebują oni takich zachęt, inspiracji i obserwacji np. poprzez przykłady i wskazówki innych nauczycieli, które zagnieżdżone byłyby we wspólnej wymianie praktyk.
Integrator (B1)
Eksperymentują oni z technologiami cyfrowymi w różnych kontekstach i celach, integrując je z różnymi obszarami ich pracy zawodowej. Korzystają z nich w sposób kreatywny, aby wzmocnić własne zaangażowanie zawodowe. Chętnie rozszerzają swoje działania. Ciągle jeszcze pracują nad zrozumieniem, które z narzędzi najlepiej sprawdzą się w ich kontekście oraz nad dopasowaniem technologii cyfrowych do strategii i metod dydaktycznych. Potrzebują trochę więcej czasu na eksperymentowanie i refleksję, uzupełnioną o wspierające zachęty i wymianę informacji, aby stać się Ekspertami.
Ekspert (B2)
Eksperci pewnie, kreatywnie i krytycznie korzystają z różnych technologii cyfrowych do wzmacniania swoich zawodowe działań. Celowo dokonują celowych wyborów konkretnych narzędzi w zależności od sytuacji oraz próbują zrozumieć zalety i wady różnych strategii. Są otwarci na nowe pomysły i zaciekawieni. Są świadomi, że istnieje wiele technologii, z których jeszcze nie korzystali. Eksperymentują, aby rozszerzyć, uporządkować i skonsolidować swój zestaw metod. W zakresie innowacyjnych praktyk eksperci stanowią trzon każdej organizacji edukacyjnej.
Lider (C1)
Liderzy używają technologii cyfrowych do wzmacniania swoich zawodowych działań w sposób spójny i całościowy. Mają do dyspozycji szerokie spektrum strategii cyfrowych, z których świadomie wybierają te najbardziej adekwatne w danej sytuacji. Stale poddają refleksji swoje działania i rozwijają swoją praktykę. Wymieniając się przemyśleniami i informacjami ze swoimi koleżankami i kolegami, pozostają na bieżąco. Stanowią źródło inspiracji dla innych, z którymi dzielą się wiedzą ekspercką.
Pionier (C2)
Pionierzy kwestionują adekwatność aktualnej praktyki dydaktycznej i cyfrowej, której sami są Liderami. Są świadomi ograniczeń czy utrudnień owych działań i kieruje nimi chęć do wprowadzania dalszych innowacji edukacyjnych. Pionierzy zarówno eksperymentują z najbardziej innowacyjnymi i złożonymi technologiami cyfrowymi, ale także rozwijają nowatorskie metody dydaktyczne. Pionierzy występują rzadko. Są liderami innowacji i stanowią wzór dla młodszych stażem nauczycieli i nauczycielek.
Dla wszystkich kompetencji rozwój doskonałości ma charakter kumulatywny, co oznacza, że każda charakterystyka wyższego stopnia zawiera w sobie charakterystyki wszystkich niższych poziomów. Przykładowo, aby stać się Ekspertem (B2) należy identyfikować się ze wszystkimi opisami z poziomów A2, B1 i B2, ale nie z tymi z poziomów C1 czy C2. Poziom Nowicjusza (A1) opisany jest głównie poprzez brakujące kompetencje w zakresie wiedzy, umiejętności czy postaw, które pojawiają się na poziomie A2 i wyższych. Zatem Eksploratorzy (A2) to ci, którzy przezwyciężyli wątpliwości czy braki związane z poziomem Nowicjuszy (A1). Każda z kompetencji rozwija się w specyficzny dla niej sposób, w zależności od jej swoistych cech i sposobu, w jaki ewoluuje gdy osiąga wyższy poziom doskonałości.
