Końcówkę zeszłego tygodnia spędziłam w Wiedniu, gdzie razem z pozostałymi CeL-owiczami uczestniczyłam w drugim spotkaniu projektu DEDICO. Sam projekt ma na celu rozwój cyfrowych kompetencji w oparciu o wykorzystanie otwartych i darmowych narzędzi (Free/Libre and Open Source Software – FLOSS). Cel ten zdecydowaliśmy się osiągnąć przez zaprojektowanie zestawu kursów e-learningowych wykorzystujących i przekazujących praktyczne umiejętności potrzebne w pracy z FLOSS-em. Pełna wersja kursu została poprzedzona pilotażem, w którym międzynarodowa grupa studentów w ciągu 3 miesięcy realizowała 3 wstępne moduły, a następnie oceniała (przy pomocy zaprojektowanej ankiety) pracę twórców kursu i swoje osiągnięcia (które wcześniej dokumentowała w ePortfolio.
Ponieważ dla nas najistotniejszy był rozwój i/lub nabycie cyfrowych kompetencji położyliśmy nacisk na realizację kursów w środowisku online (którego ramy wyznaczał Moodle i Mahara), gdzie nasi testerzy uczyli się różnych narzędzi. Całkowicie odeszliśmy od produkowania multimedialnych tutoriali po narzędziach FLOSS czy pisania szczegółowych instrukcji. W naszym przekonaniu osoby uczące się na kursie online zdobywają i/lub rozwijają cyfrowe kompetencje właśnie przez samodzielne działanie, np. znalezienie potrzebnych przewodników w sieci, eksplorację narzędzia pod kątem potrzeb oraz poszukiwanie wsparcia na forach dyskusyjnych kursu lub innych, zewnętrznych kanałach komunikacji w sieci.
W trakcie dyskusji ze studentami i analizy kursów pojawiło się kilka kluczowych kwestii szczególnie istotnych dla osób zajmujących się zagadnieniem kompetencji w sieciowym środowisku pracy i nauki. Najmocniej widoczne było powiązanie kompetencji z łatwo identyfikowalnym celem kursu, jakim było poznanie narzędzi FLOSS. Uczestnicy oceniali swoją wiedzę w kontekście poznania konkretnych aplikacji i ich funkcji, czyli nabycia kompetencji twardych (niekoniecznie związanych ze środowiskiem online). Natomiast aktywności “towarzyszące”, które musieli wykonać, aby zdobyć praktyczne umiejętności pracy z FLOSS-em, nie były identyfikowane jako uczenie się czegoś nowego. Na przykład dyskutowanie na forum wymaga szeregu drobnych umiejętności decydujących o tym, czy komunikacja będzie przebiegała efektywnie, np. elementy netykiety, świadomość, że na odpowiedź trzeba poczekać, odpowiednie opisanie swojego problemu, ewentualne dołączenie zrzutu ekranu jako załącznik do posta na forum. Podobnie z wideokonferencją, która wymaga wcześniejszego ustalenia, np. na forum terminu, przygotowania wypowiedzi, poznania samego narzędzia, etc. Pomimo, że 99% grupy stanowiły osoby nie posiadające wcześniejszych doświadczeń z e-learningiem, praca i działanie w środowisku Moodla, Mahary czy bloga (tworzenie ePortfolio), dyskutowanie na forach, wyszukiwanie potrzebnych informacji czy ich krytyczna analiza pod względem własnych potrzeb, nie były postrzegane zupełnie w kontekście rozwoju i nabycia nowych kompetencji cyfrowych. Problemem nie jest to, że studenci takich kompetencji w efekcie pilotażu DEDICO nie nabyli lecz to, że zupełnie nie byli świadomi, jak wiele się nauczyli. W ich przekonaniu jeśli nie poznali do perfekcji funkcji Open Offica czy Gimpa to niewiele nowego wynieśli z kursu.
Stąd zasadniczym pytaniem jest: w jaki sposób skłonić uczących się do refleksji nad własnym procesem uczenia się, aby byli świadomi szerokiego wachlarza meta-kompetencji nabywanych podczas kursu? Jak przedstawić im, że umiejętności poruszania się na Moodlu są na tyle uniwersalne, że przy kolejnym kursie e-learningowym będą uczyć się znacznie szybciej i bardziej efektywnie? Odpowiedzi na te pytania i rozwiązania będziemy mieli okazję przetestować podczas głównego kursu DEDICO. Start w styczniu 🙂
