Ten artykuł to podsumowanie spotkania o dobrostanie nauczyciela w ramach serii Meet Up dydaktyczny.
Wypalenie zawodowe to zjawisko, które dotyka najczęściej osoby wykonujące zawody społeczne, takie jak: strażak, pielęgniarka, pracownik socjalny, czy właśnie nauczyciel. Może doprowadzić do odejścia z pracy, uszczerbku na zdrowiu (fizycznym i psychicznym), poczucia utraty swojego ja. Wypalenie przebiega w określonych etapach, zaczynając się od pierwotnego entuzjazmu i wyjątkowego zaangażowania w swój zawód.
Cztery elementy, które tworzą warunki pod pojawienie się wypalenia to:
1. Intensywna praca z ludźmi (bardzo wiele doświadczanych w ciągu każdego dnia emocji)
2. Więcej kosztów niż zysków (długotrwałe doświadczanie, że praca dużo mi zabiera, a coraz mniej daje)
3. Praca tożsamościowa (praca jest dla mnie ważnym wyznacznikiem tego, kim jestem)
4. Stresogenność (praca prowadzi mnie do przeżywania chronicznego stresu)
? ETAP PIERWSZY: Miesiąc miodowy
Nie ma wypalenia bez ognia. Pierwszy etap jest pełen entuzjazmu i zaangażowania, być może praca staje się w tym czasie życiowym priorytetem. To etap kreatywności i ciężkiej pracy. Osiąga się wysoką produktywność i otrzymuje w zamian dużą dawkę satysfakcji. Zalążkiem problemu jest jednak praca ponad siły, brak odskoczni i odpoczynku, które na tym etapie nie są jednak jeszcze odczuwane.
? ETAP DRUGI: Przewartościowanie
Długotrwała zmiana trybu życia (także psychicznego) prowadzi do przewartościowania, albo inaczej utraty dotychczasowych wartości w życiu. Na tym etapie, tracimy zainteresowanie dawnym hobby, często zaniedbujemy relacje, a nawet izolujemy się społecznie. Bardzo trudno jest nam wyłączyć myślenie o pracy. Pojawiają się problemy z koncentracją, a w swoim ciele zaczynamy obserwować skutki długotrwałego stresu (np. napięcie i bóle mięśni).
? ETAP TRZECI: Depersonalizacja
Depersonalizacja to poczucie utraty swojej dawnej tożsamości. Nagromadzony stres odcina inne emocje, zagłuszone są również zaniedbywane od dawna potrzeby (choćby regeneracji). Pojawia się chroniczne zmęczenie i można zaobserwować u siebie łatwe wpadanie w złość. Na tym etapie, pojawiają się już również poważne problemy w pracy: postawy unikania jej, niezdolności do podejmowania dotychczasowych obowiązków.
? ETAP CZWARTY: Wypalenie zawodowe
Wypalenie poznać możemy po obserwowalnych skutkach takich jak: konflikty z innymi ludźmi, zmiany w zachowaniu (np. osoba dawniej towarzyska, unika ludzi), nagła decyzja o odejściu z pracy. Długotrwała presja wywierana na całe ciało i psychikę skutkuje uszczerbkiem na zdrowiu fizycznym i psychicznym (np. zaburzenia lękowe lub depresyjne). Cały stan człowieka włączył już na tym etapie alarm i w pewnym sensie zbuntował się, uniemożliwiając dalszą pracę i funkcjonowanie w ten sposób.
Załamanie jest ostatecznym sygnałem potrzeby zmiany. Można jednak i trzeba zadbać o siebie wcześniej. Głównym środkiem jest obserwacja siebie, świadomość swoich emocji i tego, co komunikuje nam nasze ciało. I bycie temu życzliwie posłusznym, w miejsce ignorowania lub tłumienia alarmów, jakie otrzymujemy o swoim własnym stanie.
POBIERZ WIZUALNĄ NOTATKĘ ZE SPOTKANIA O DOBROSTANIE NAUCZYCIELA
