Synchroniczne spotkania online dobrze sprawdzają się, gdy pracujemy z rozproszoną geograficznie grupą, przy czym mniejsze znaczenia ma tutaj kontekst mieszanego czy całkowicie zdalnego uczenia się. Z poziomu zarządzania projektami, także edukacyjnymi, wideokonferencje oszczędzają czas, pieniądze i środowisko. Jednak dla edukatorów od organizacyjnego ważniejszy może być aspekt dydaktyczny. Czego uczą wideokonferencje i czego podczas wideokonferencji można się nauczyć? Temu oto poświęcony jest ten wpis.
Od razu zaznaczam, że nie zajmuję się tutaj sytuacją, w której mówca (nauczyciel, ekspert, wykładowca) przemawia online do publiczności zgromadzonej przy własnych komputerach. Pomimo pewnej możliwości (jednostronnej) interakcji (zadawanie pytań, głosowania) jest to moim zdaniem wciąż tradycyjny przekaz treści. Sprawdza się w wielu sytuacjach: wykłady, przemówienia, prezentacje.
Jednak ciekawszą “dydaktycznie” sytuacją jest stworzenie warunków do aktywności, działania, wypowiadania się i twórczej wymiany myśli wszystkich (a przynajmniej większości) uczestników takiego spotkania. Autentyczność uczenia się w takich warunkach polega m.in na realnym kontakcie z innymi osobami podczas realizacji konkretnych, praktycznych zadań, wspólnym rozwiązywaniu sytuacji problemowych czy dyskutowaniu.
Społeczność
W kursach online zbudowanie atmosfery wzajemnego szacunku i zaufania nie jest łatwe. W ekranowych klikaczach z ograniczoną interakcją międzyludzką nie jest to aspekt najważniejszy, jednak w kursach społecznościowych, trwających dłużej i obejmujących złożone umiejętności, kontakty pomiędzy uczestnikami stanowić mogą często o sukcesie edukacyjnym. Wideo-spotkania pełnią tutaj trojaką funkcję:
- ułatwiają poznanie się: skrócenie odległości (geograficznej i mentalnej) oraz kontakt na żywo z konkretną osobą często są wskazywane przez uczestników spotkań jako najistotniejsze w przełamywaniu pierwszych lodów. Identyfikacja twarzy i głosu oraz połączenie ich z konkretną osobą z kursu tworzy realną grupę nieanonimowych uczestników. Początkowa nieśmiałość czy obawy szczególnie początkujących uczestników są szybko niwelowane, czemu pomaga zarówno prostota oprogramowania jak i przyjazny klimat spotkań;
- motywują: spadek zaangażowania podczas zajęć online, zwłaszcza tych prowadzonych całkowicie zdalnie, jest nieuchronny. Synchroniczne spotkanie pomoże podnieść motywację do działania, umożliwi bezpośredni kontakt procentujący większym zaangażowaniem;
- stymulują uczenie się: z naszych obserwacji wynika, że po wideokonferencjach dyskusje są częstsze i głębsze a aktywności mniej powierzchowne. Wynika to pewnie po części z faktu lepszego poznania się i nabierania zaufania do osób siedzących po drugiej stronie kabla ale także z „urealnienia” zajęć.
Współpraca online
Umiejętność wypracowywania rezultatów w grupie nie jest łatwa do osiągnięcia. Ucząc się wspólnie online poza wszelkimi wyzwaniami organizacyjnymi i mentalnymi musimy zmierzyć się jeszcze z barierą odległości i czasu. Jednak praca grupowa onlinie nie jest niemożliwa a wideokonferencja jest jedną z technologii wspierających. Możliwości techniczne oprogramowania umożliwiają wspólne wypracowywanie namacalnych produktów, wspierają procesy decyzyjne i stwarzają przestrzeń do dyskusji.
Kompetencje komunikacyjne
Podczas moderowanych spotkań online pracę można zaplanować w taki sposób, aby chociaż część uczestników mogła przynajmniej wypowiedzieć się. Przynajmniej, gdyż w wielu sytuacjach z powodzeniem można oddać pałeczkę moderatora uczącym się. Trenowanie umiejętności argumentowania i zadawania precyzyjnych pytań, nauka cierpliwości w oczekiwaniu na głos, umiejętność podsumowywania i wnioskowania pod presją czasu są przydatnymi umiejętnościami, które można sprawnie ćwiczyć online. Zróżnicowane komunikaty (obraz, dźwięk, tekst na czacie) pozwalają na oswojenie się z wielokanałowością przekazu i trenowanie skupiania uwagi w dynamicznym otoczeniu.
Uczestniczenie w wideo-spotkaniu pozwala objąć całe spektrum kompetencji medialnych. Kreatywne korzystanie z mediów, kompetencje etyczne i kultura językowa, kwestie bezpieczeństwa i świadomego wykorzystania wizerunku, relacje międzyludzkie i kompetencje społeczne znajdują swoje odzwierciedlenie w działaniach podczas spotkań synchronicznych.
Refleksyjność
Udział w spotkaniu online (dyskusji, warsztatach) służy doświadczaniu. Aby domknąć cykl szkoleniowy, którego elementem jest spotkanie online, zaplanowanie refleksji jest tak samo ważne jak podczas projektowania zajęć stacjonarnych. Zadania uczestników spotkania wykraczają zatem poza przytomne wypowiadanie się i obejmują refleksję w trakcie (in-action) jak i po spotkaniu, wymagając jednoczesnego włączenia zmysłu analizy i konstruktywnej krytyki oraz działania. Nagrywanie spotkań umożliwia powrót do konkretnych etapów spotkania, retrospekcję i pogłębione przeanalizowanie zarówno treści jak i działań uczestników. Uczestnik może odnieść się także do swoich kompetencji medialnych, skupiając się na ich wybranym aspekcie (np. kształtowaniu wizerunku czy skuteczności przekazu).
