Z inicjatywy europejskiego stowarzyszenia COMMUNIA, wraz z ponad 50. instytucjami edukacyjnymi i kulturalnymi z całej Europy, Akademia Górniczo-Hutnicza wystosowała list do członków Komisji Europejskiej w sprawie nowej dyrektywy o prawie autorskim na jednolitym rynku cyfrowym, nad którą prace właśnie dobiegają końca. Rozwiązania, nad którymi pracują od kilkunastu miesięcy europosłowie, są niekorzystne dla prawa do informacji i prawa do korzystania z niej także do celów edukacyjnych.
Obecna propozycja Komisji Europejskiej ma dużo mankamentów. W podpisanym przez AGH liście zostały wskazane cztery najważniejsze.
Komisja planuje wprowadzić ograniczenie dozwolonego użytku przez wprowadzenie płatnych licencji edukacyjnych na wzór skandynawski. Aktualnie w Polsce korzystanie z materiałów w ramach dozwolonego użytku edukacyjnego jest bezpłatne. Po spełnieniu określonych w ustawie o prawie autorskim warunków (wykorzystanie spójne z celem dydaktycznym i realizowane w „murach uczelni” oraz ograniczona grupa odbiorców), każdy nauczyciel akademicki może podczas zajęć udostępniać studentom, np. kserówki fragmentów podręcznika czy wyświetlać film ilustrujący omawiane zagadnienie. Jeśli reforma prawa autorskiego zostanie przyjęta w formie proponowanej przez Komisję Europejską takie działania będą możliwe tylko wtedy kiedy uczelnia wykupi odpowiednią licencję edukacyjną. W rezultacie obowiązujący obecnie wyjątek edukacyjny przestanie obowiązywać.
Dodatkowo Komisja Europejska rozważa wprowadzenie obowiązkowego wynagrodzenia dla właścicieli praw autorskich za korzystanie z utworów w ramach użytku edukacyjnego. Otworzy to, obok licencji edukacyjnych, furtkę do wprowadzenia opłat za korzystanie z materiałów edukacyjnych na uczelniach.
Trzecią propozycją zmiany, na którą zwróciły uwagę instytucje podpisujące list jest wyłączenie całej edukacji nieformalnej, muzeów, bibliotek, itd. spod dozwolonego użytku edukacyjnego (wcześniej nie było ograniczenia dot. podmiotów). Zestawienie tej zmiany ze statystykami pozaformalnego kształcenia osób dorosłych w UE (24 mln osób korzysta z oferty edukacyjnej bibliotek każdego roku), pokazuje jak dużym ograniczeniem będzie wykluczenie tych podmiotów z możliwości nieodpłatnego korzystania z zasobów do działań edukacyjnych.
W propozycji Komisji pojawia się także polityka „zamkniętych drzwi” w odniesieniu do wykorzystania treści cyfrowych. W założeniu korzystanie z zasobów online mogłoby odbywać się wyłącznie w ramach zabezpieczonej czyli w „murach uczelni”. W konsekwencji działania edukacyjne będą pozbawione możliwości korzystania z nowoczesnych środków komunikacji, takich jak wiadomości e-mail i chmura edukacyjna.
Skutkiem planowanych zmian w prawie autorskim może być pogłębienie niepewność związanej z możliwością wykorzystania zasobów do celów dydaktycznych.
Treść listu dostępna na stronie stowarzyszenia COMMUNIA.
Więcej na temat europejskiej reformy prawa autorskiego można przeczytać na blogu Centrum Cyfrowego.
One thought on “List ws reformy prawa autorskiego”
Możliwość komentowania została wyłączona.