Opracowanie: Zarzecka-Napierała Magdalena, Kamila Gandecka
W dwóch słowach
Coaching to wieloetapowy proces rozwoju, w ramach którego osoba dorosła może doskonalić kompetencje zawodowe lub osobiste. Metoda ta opiera się na pomocy w osiąganiu celów, promowaniu produktywnej zmiany, a także towarzyszeniu w odkrywaniu i wzmacnianiu potencjału oraz rozwijaniu umiejętności radzenia sobie z problemami i wyzwaniami.
Coaching jest również metodą uczenia się przez doświadczenie i refleksję, dzięki czemu osoby studiujące mogą utwierdzać się, bądź rewidować i korygować swoją wiedzę osobistą (m.in. o mocnych i słabych stronach, umiejętnościach, lukach w wiedzy). Narzędziami pracy coachingowej są pytania, aktywne słuchanie, uważność i obserwacja.
Coaching w edukacji akademickiej polega na wspieraniu rozwoju różnych kompetencji (m.in. krytycznego myślenia, komunikacji, kreatywności), a także doskonaleniu umiejętności analizy, planowania i podejmowania decyzji oraz wzmocnieniu efektywności zawodowej czy twórczej.
Metoda coachingowa ma pewną określoną strukturę, a od coacha oczekuje się określonego przygotowania do pełnienia tej roli. W kontekście uczelni możliwe jest dopasowanie tego procesu do specyfiki sytuacji oraz czerpanie z arsenału metod i podejścia coachingowego tak, aby:
- znaleźć i nazwać problem za pomocą pytań i uważnego słuchania,
- zachęcać do pogłębiania wypowiedzi zadając pytania otwarte,
- wykorzystać Koło Życia, by otrzymać subiektywną ocenę satysfakcji w zdefiniowanych obszarach,
- poszukać rozwiązań bazujących na doświadczeniu studentki/studenta.
Celem coachingu jest prowadzenie osoby studiującej na drodze od definiowania problemu do znalezienia w sobie zasobów do jego rozwiązania.
Coaching wspiera osoby studiujące w rozwijaniu nowych umiejętności, takich jak zarządzanie czasem, komunikacja, krytyczne myślenie, rozwiązywanie problemów, podejmowanie decyzji, czy budowanie relacji. Pomaga w radzeniu sobie z trudnościami, które pojawiają się na drodze do realizacji celu.
Do jakich form zajęć pasuje?
Spotkań coachingowych zazwyczaj jest ok. 6-10. Taka ilość pozwala na sprawdzenie wypracowanych rozwiązań pomiędzy sesjami, doświadczenie tego, co działa, a co nie i rozpoczęcie kolejnej sesji od zajęcia się właśnie tym tematem.
Spotkania coachingowe można wykorzystać na seminariach dyplomowych (inżynierskich, licencjackich, magisterskich, doktoranckich), na których możliwa jest bardziej indywidualna praca z osobami studiującymi, czy też na spotkaniach z kołem naukowym, gdzie studenci pracują nad projektem, którym zarządzają. Również podczas pracy z zespołem, gdzie ważny jest element współpracy, możliwe będzie wykorzystanie elementów pracy coachingowej. Coaching pomaga zdefiniować wyzwania, potrzeby poszczególnych członków zespołu i stworzyć plan, określić zadania zespołu, pozwala budować zaufanie, które buduje zaangażowanie i motywację do działania. Dodatkowo, doświadczenie całego zespołu może być pomocne w pracy rozwojowej skoncentrowanej na jednej osobie z danej grupy.
Elementy coachingu, w tym szczególnie model komunikacji coachingowej, sprawdzą się w spotkaniach seminaryjnych, podczas konsultacji, a także w ramach pracy nad indywidualnymi projektami.
Przykład
Metodę coachingową można wykorzystać na seminarium magisterskim i skorzystać z Koła Życia. Pozwala ono dokonać podsumowania i zrewidować priorytety.
Na początku konieczne jest spisanie kontraktu, aby zachować poufność informacji, które będą wypowiadane, jak również usłyszeć i zapisać potrzeby osób studiujących, w kwestii ich bezpieczeństwa i odwagi do wypowiadania się.
Pracując z Kołem Życia najpierw nanosi się na nie obecną sytuację, żeby studentka/student ocenił(/a) swój aktualny poziom satysfakcji z życia. Następnie coach prosi by określił(/a), w jakim miejscu chciał(/a)by być za rok. Dzięki temu osoba studiująca może zobaczyć, co potrzebuje zmienić. Kolejnym krokiem jest zadanie pytań: dlaczego Pani/Pan wybiera takie rozwiązania, czy zazwyczaj tak Pani/Pan działa i czy takie postępowanie przynosi sukces czy porażkę. Co można zmienić, aby życie było satysfakcjonujące? Co to znaczy odnieść sukces?
Następnie potrzebne jest ustalenie planu, zależnego od określonych przez osobę uczestniczącą w spotkaniu celów. Np. Jak zmienić harmonogram dnia, aby dojść do miejsca, w którym znajduje się dobrze płatną pracę? lub Jak zaplanować zadania związane z przygotowaniem pracy dyplomowej, żeby obronić się w pierwszym terminie?
Do przeprowadzenia takich zajęć potrzebna jest karta A4 i kolorowe pisaki.
Dowiedz się więcej
Opis modelu coachingu opartego na wiedzy:
Brzeziński Ł., Coaching – możliwość wykorzystania w edukacji, w: Przegląd Pedagogiczny 2/ 2014.
Opis coachingu jako formy wspierającej proces uczenia się osób dorosłych z uwzględnieniem cyklu Kolba:
Malakoudis P., Coaching as a learning reinforcement method.
Artykuł na temat obszarów motywacji, które wpływają na udział w coachingu i podjęcie działania w kierunku zmiany:
Krupa A., Coaching jako źródło motywacji, in: Know How [czasopismo Wszechnicy UJ] nr 8/2023.
