Debata oksfordzka

Opracowanie: Marta Stąporek

W dwóch słowach

Debata oksfordzka to dyskusja wokół tezy prowadzona przez dwie czteroosobowe drużyny – broniącą i obalającą tezę w krótkich wystąpieniach. Moderowana jest przez „marszałka” według ustalonej, ścisłej struktury. Kolejne osoby pełnią w drużynie określone role. Drużyny mają prawo do zadawania pytań oponentom. Marszałek dba o przebieg debaty zgodnie z założeniami.

Debata przebiega według schematu:

1. Rozpoczęcie
2. Debata spierających się stron
3. Głos publiczności
4. Podsumowanie
5. Głosowanie.

Teza podawana jest uczestnikom debaty z wyprzedzeniem czasowym i musi być sformułowana jako jasne stwierdzenie do potwierdzenia lub obalenia.

Tuż przed debatą na forum publicznym drużyny losują stosunek, jaki będą reprezentować względem tezy – broniący (drużyna propozycji) lub obalający (drużyna opozycji).

Debata oksfordzka odbywa się przy udziale marszałka i sekretarza – zajmują oni widoczne miejsce na sali obrad.

 

W debacie oksfordzkiej zwycięzcę wybiera jury lub publiczność. Jury ma prawo do przyznawania punktów ujemnych (karnych) mówcom. Wpływ na zwycięstwo ma spójność wypowiedzi, siła i logika argumentów, retoryka i perswazja.

Kluczowymi celami debaty oxfordzkiej jest rozwój umiejętności:

• argumentacyjnych, w tym formułowanie spójnych, logicznych argumentów, umiejętność prezentowania stanowiska w sposób zrozumiały i przystępny,   
• samodzielnego i krytycznego myślenia oraz oceny rangi informacji (poprzez analizę i ocenę argumentów oponentów) ,
• retorycznych tj. sztuki przemawiania, perswazji, przekonywania do swoich racji,
• współpracy i pracy zespołowej ze względu na drużynowy charakter metody, osoby studiujące uczą się jak efektywnie współdziałać z innymi, dzielić się pomysłami, wspierać się,
• rozumienia złożoności zjawisk i procesów oraz różnych ich perspektyw,
• oceny i refleksji na temat zasadności, siły użytych argumentów oraz sposobu ich przedstawiania.

Metoda umożliwia holistyczne uczenie kluczowych kompetencji 4K: myślenia krytycznego, kreatywności, komunikacji i kooperacji. 

Metoda angażuje osoby uczące się w pozyskiwanie informacji, zgłębianie wiedzy oraz rozwijanie umiejętności związanych z wystąpieniami publicznymi, kulturą słowa i sztuką dyskusji.

Do jakich form zajęć pasuje?

Debata oksfordzka jako sformalizowany format dyskusji sprawdzi się na zajęciach rozwijających umiejętności argumentacyjne i retoryczne.

W naukach technicznych można ją wykorzystać w ramach zajęć np.:

• z inżynierii lądowej i budowlanej – debata może dotyczyć kontrowersyjnych kwestii związanych z projektowaniem bezpiecznych budynków/budowli, osoby studiujące uczą się argumentacji za i przeciw konkretnym rozwiązaniom technicznym,
• z inżynierii mechanicznej – debata może dotyczyć innowacji technologicznych, osoby studiujące poprzez analizę konkretnych innowacji i rozwijanie umiejętności krytycznego myślenia mogą oceniać innowacje, wskazywać i omawiać kwestie kontrowersyjne z nimi związane (w tym również etyczne),
• w informatyce – debata może dotyczyć np. zagadnień związanych z bezpieczeństwem danych, sztuczną inteligencją czy wpływem technologii na zmiany związane z funkcjonowaniem społeczeństwa, osoby studiujące uczą się argumentacji i prezentacji skomplikowanych wdrożeń technologicznych w sposób przystępny,
• w materiałoznawstwie – debata może dotyczyć wykorzystania materiałów w kontekście ich właściwości, zastosowań czy wpływu na środowisko.

Przygotowanie organizacyjne i merytoryczne wymaga wysiłku, zaangażowania i czasu ze strony nauczyciela i osób studiujących. W zależności od tematyki i gotowości studentów przygotowanie zająć może jedną lub dwie dodatkowe godziny dydaktyczne.

Przykład

Filozofia kultury, ćwiczenia audytoryjne, studia II stopnia na kierunku Kulturoznawstwo

dr hab. Jowita Guja prof. AGH, Wydział Humanistyczny AGH

 

Lekturą zadaną na zajęcia jest fragment książki niemieckiego filozofa Ludwiga Feuerbacha O istocie religii.

1.       Teza

Zajęcia rozpoczynają się od wyłonienia tezy debaty, która w tym wypadku będzie nawiązywała do zadanego tekstu. W niektórych debatach teza wyłaniana jest w wyniku głosowania publiczności, w tym wypadku jednak zostaje podana przez prowadzącą zajęcia. Brzmi ona “Religia jest alienacją podmiotu”.

Jest to jedna z głównych myśli dziewiętnastowiecznego tekstu Feuerbacha, którego treść jest co prawda porywająca, ale forma nieszczególnie przystępna dla współczesnego odbiorcy. Uczyniona przedmiotem debaty, teza Feuerbacha zyskuje jednak nowe, świeże brzmienie.

2. Podział ról

Teza jest już znana, uczestnicy zajęć nie wiedzą jednak, w jakiej roli wystąpią. Myślą więc o tezie rozważąjąc zarówno argumenty za nią, jak i przeciwko. Tymczasem dokonuje się podział ról. Losowanie wyłania dwie drużyny dyskutantów, marszałka, sekretarza i jury. Reszta studentów i studentek pełni funkcję “kibiców”. Na kolejnych zajęciach role się odwrócą, to wśród nich w pierwszej kolejności dokona się losowanie ról aktywnych.

Gdy strony zostają wyłonione, każdej z nich daje się kilka minut czasu na omówienie strategii. 

3.       Przebieg debaty

Po każdej stronie występuje czterech Mówców, wypowiadających się w ściśle ustalonym porządku. Debatą kieruje Marszałek udzielający głosu na zmianę przedstawicielom obydwu stron, a nad dyscypliną czasową czuwa Sekretarz. Każdemu Mówcy przysługuje 5 minut, nie mogą oni sobie nawzajem przerywać i wchodzić w słowo. Pomóc członkowi własnej drużyny można tylko w ramach własnej wypowiedzi w momencie, gdy nadejdzie na nią kolej. Przebieg debaty jest więc w dużej mierze nieprzewidywalny, drużyna wspólnie opracowała strategię, ale poszczególni zawodnicy muszą wykazać się elastycznością i błyskotliwością pamiętając jednocześnie, że drużyna straci punkty za każdy “chwyt poniżej pasa” jak argument ad personam, wypowiedź obraźliwa czy agresywna. W debacie na temat tezy Feuerbacha bardzo łatwo do tego doprowadzić np. nazywając oponenta “naiwniakiem” (przykład autentyczny).

4.       Ocena i dyskusja

Pojedynek drużyn oceniają zarówno Jury jak i publiczność. Sędziowie posługują się formularzem oceny wpisując punkty za takie elementy debaty jak struktura wypowiedzi (0-3), komunikacja werbalna (0-4), komunikacja niewerbalna (0-3), spójność drużyny (0-5), definiowanie linii sporu (0-5), siła argumentacji (0-10), siła kontrargumentacji (0-10). Punkty ujemne można otrzymać za argumenty ad personam (-2 do nawet -8), przeszkadzanie oponentom np. rozmową czy niestosownym zachowaniem (-2), przekroczenie limitu czasu (-1). Publiczność opowiada się za wybraną stroną przez podniesienie rąk.

Ważnym elementem zajęć dydaktycznych, na których przeprowadzona jest debata jest także wspólna dyskusja moderowana już przez prowadzącego zajęcia, na której omawiamy poszczególne argumenty, które padły w debacie.

W debacie dotyczącej tezy Feuerbacha zwyciężyła drużyna Propozycji. Pomimo tego, że członkowie drużyny osobiście raczej nie zgadzali się z niemieckim filozofem, stworzyli bardzo przekonującą strategię argumentacyjną i bronili jego tezy z energią i charyzmą najlepszych adwokatów.

Wariant zdalny

Chociaż debata oksfordzka zaprojektowana została jako uroczyste wydarzenie odbywające się na żywo, to w okresie, w którym zajęcia dydaktyczne prowadzone były w trybie zdalnym spełniła rolę efektywnego narzędzia mobilizującego studentów do udziału w dyskusji.  Szczególnie przydatna okazała się w pierwszych tygodniach pandemii, w których prowadzenie zajęć w trybie synchronicznym było utrudnione. W miejsce dyskusji na żywo zastosowano systemu czatów i forum dyskusyjnych dostępnych na Uczelnianej Platformie e-Learningowej AGH (patrz ilustracja).

 

Dowiedz się więcej

Akademickie Mistrzostwa Polski Debat Oksfordzkich

Materiały Warsztatowe Trenerów Fundacji Nowy Głos – 10 filmów instruktażowych dotyczących debaty.

Rozmowa Małgorzaty Mazurek z Marcinem Stanowskim Co to jest debata debata oksfordzka i jak się ma do nauki języków obcych?