Opracowanie: Agnieszka Chrząszcz
W dwóch słowach
Zaplanowanie zajęć tak, aby osoby studiujące poprzez pytania, obserwację, eksperymenty i dociekanie przyczyn czy reguł zjawisk z coraz większą samodzielnością dochodziły do wiedzy czy rozwiązań pod okiem dydaktyka.
To forma prowadzenia zajęć aktywnych, stymulujących ciekawość osób studiujących. Stosuje się ją przy rozwiązywaniu złożonych, trudnych problemów, wymagających namysłu i badania zjawisk. Dużą rolę odgrywają umiejętności zadawania pytań, formułowania problemów, analizy i wnioskowania. Metoda rozwija myślenie krytyczne i kreatywność, wspiera współpracę i komunikację.
Proces nauczania przez dociekanie składa się z kolejnych etapów:
- Eksploracja
- Postawienie hipotezy, problemu lub pytania badawczego
- Zaplanowanie dociekania
- Zbieranie oraz analiza danych i dowodów
- Wyciągnięcie wniosków, zaproponowanie odpowiedzi czy rozwiązań
- Przedstawienie rezultatów
Nadrzędnym celem zastosowania metod z grupy “uczenie przez dociekanie” jest wspieranie samodzielnego dochodzenia do wiedzy i odkrywania prawd czy zjawisk przez osoby studiujące, pod kierunkiem osoby prowadzącej zajęcia. W zależności od typu zajęć i przyjętej metody można skupić się na samym procesie rozwiązywania wyzwania, lub na jakości przygotowywanego produktu.
Osoby studiujące uczą się krytycznego, twórczego myślenia i samodzielnego stawiania hipotez. Trenują wyszukiwanie, analizowanie i selekcjonowanie danych, ich interpretację i wyciąganie wniosków. Uczą się samodzielności i pracy niezależnie od twojej obecności czy wskazówek.
Do jakich form zajęć pasuje?
Metoda nauczania przez dociekanie sprawdzi się na tych zajęciach, których celem jest przyjrzenie się różnym złożonym zjawiskom czy problemom. Koniecznie musi bazować na wcześniejszym doświadczeniu i wiedzy osób studiujących i odwoływać się do nich. Można ją wykorzystać przy większości typów zajęć: na ćwiczeniach, laboratoriach, ćwiczeniach projektowych. Nadaje się zarówno dla mniejszych, jak i większych grup studenckich.
Przykład
Jednym z projektów badawczych w katedrze było rozwijanie nowego rodzaju środka ochrony roślin.
Podczas kolejnych zajęć studenci wykonywali eksperymenty polegające na badaniu wpływu różnych stężeń tego środka na wzrost roślin, obserwując w czasie zmiany w wegetacji. Analizowali dane pozyskane w projekcie badawczym oraz samodzielnie zebrane dane.
Na tej podstawie postawiono hipotezę badawczą (“stężenie 0.1- 7% nie ma wpływu na wegetację”), którą weryfikowano podczas kolejnych zajęć.
Prowadzący zajęcia zaplanował kolejne kroki oraz dbał o dystrybucję zadań i jakość ich wykonywania. Dzięki informacji zwrotnej osoby studiujące na bieżąco weryfikowały swoją pracę i kierunek poszukiwań.
Na zakończenie projektu zorganizowano spotkanie z faktycznym zespołem badawczym, celem skonfrontowania wniosków z badań.
Dowiedz się więcej
Rubryki oceny kompetencji badawczych osób studiujących:
Willison J., O’Regan K., Research skills development framework.
Przykład rubryki oceny postawy badawczej osób studiujących w przedmiotach inżynierskich.
