Nauczanie przez dociekanie [Inquiry based learning]

W dwóch słowach

Nauczanie przez dociekanie jest metodą wspierającą zdobywanie wiedzy, pogłębianie umiejętności i kształtowanie postaw poprzez samodzielne dociekanie, stawianie pytań i rozwiązywanie złożonych problemów badawczych. Jest to postępowanie badawcze wspierane instrukcjami, współpracą, pracą grupową i informacjami zwrotnymi, w warunkach edukacyjnych. To jedna z metod aktywnego uczenia się, wymagających pełnego zaangażowania się studentów. Do metod z grupy “nauczanie przez dociekanie” zaliczamy problem i project-based learning oraz case study.

Stosując tę metodę i stopniując samodzielność badawczą prowadzisz osoby studiujące do nabywania kompetencji w toku studiów. Pozwala to budować postawę badawczą i umiejętności tak, by w rezultacie opracować pracą licencjacką, inżynierską lub magisterską pod okiem osoby prowadzącej zajęcia.

Proces składa się z kolejnych etapów:

Eksploracja.
Postawienie hipotezy, problemu lub pytania badawczego.
Zaplanowanie dociekania.
Zebranie i analiza danych i dowodów.
Wyciągnięcie wniosków, zaproponowanie odpowiedzi czy rozwiązań.
Przedstawienie rezultatów.

Osoby studiujące uczą się krytycznego, twórczego myślenia i samodzielnego stawiania hipotez. Trenują wyszukiwanie, analizowanie i selekcjonowanie danych, ich interpretację i wyciąganie wniosków. Uczą się samodzielności i pracy niezależnie od obecności czy wskazówek osoby prowadzącej zajęcia.

Do jakich form zajęć pasuje?

Metoda ta szczególnie pasuje do zajęć prowadzonych w uczelniach badawczych, w których istnieje możliwość wykorzystania faktycznie realizowanych badań w kształceniu. Uczy naukowego dociekania i samodzielności w projektowaniu całego procesu badawczego, dzięki czemu przygotowuje przyszłych naukowców do pracy badawczej. Szczególnie w naukach ścisłych i przyrodniczych poznanie procesu badawczego staje się bardziej efektywne a studenci mogą zintegrować różne umiejętności (np. wiedzę z innych przedmiotów, kompetencje społeczne).

Przykład

Jednym z projektów badawczych w katedrze było rozwijanie nowego rodzaju środka ochrony roślin. Podczas kolejnych zajęć studenci wykonywali eksperymenty polegające na badaniu wpływu różnych stężeń tego środka na wzrost roślin, obserwując w czasie zmiany w wegetacji. Analizowali dane pozyskane w projekcie badawczym oraz samodzielnie zebrane dane. Na tej podstawie postawiono hipotezę badawczą (“stężenie 0.1- 7% nie ma wpływu na wegetację”), którą weryfikowano podczas kolejnych zajęć. na zakończenie projektu zorganizowano spotkanie z faktycznym zespołem badawczym celem skonfrontowania wniosków z badań. Prowadzący zajęcia zaplanował kolejne kroki oraz dbał o dystrybucję zadań i jakość ich wykonywania. Dzięki informacji zwrotnej osoby studiujące na bieżąco weryfikowały swoją pracę i kierunek poszukiwań.