Praca grupowa [Group work]

Opracowanie: Kamila Gandecka

W dwóch słowach

Praca grupowa odnosi się do doświadczenia edukacyjnego, w którym osoby studiujące pracują w małych grupach nad rozwiązaniem wyznaczonego zadania/problemu. Wymaga to od nich podjęcia wspólnego wysiłku, współpracy, udzielania sobie pomocy i pełnienia różnych funkcji/ról. Promowanie interakcji rówieśniczych może pozytywnie wpłynąć na doświadczenia edukacyjne, przygotowując studentów do pracy poza zajęciami.

Cele pracy grupowej to:

• uczenie się od siebie nawzajem,
• uczenie się podejmowania decyzji samodzielnych i uzgadnianych w wyniku negocjacji, 
• rozwijanie umiejętności współpracy, współdziałania i współodpowiedzialności,
• ćwiczenie nabywanych umiejętności w praktyce, dzięki zorganizowanej przestrzeni do doświadczania,
• rozwijanie twórczego poszukiwania rozwiązań (generowanie alternatywnych pomysłów i rozwiązań), 
• przeciwdziałanie izolacji, 
• aktywizowanie i integracja zespołu osób studiujących.

Praca grupowa jest metodą dydaktyczną, którą należy dobrze przemyśleć i starannie zaplanować. W zależności od zakresu materiału do realizacji, liczebności grupy i jej doświadczeń edukacyjnych wyznaczamy cele do realizacji, określamy reguły i zasady pracy, a także dobieramy aktywności.

Etapy pracy grupowej:

1. Przygotowanie przez dydaktyka/czkę planu przebiegu zajęć [scenariusz/konspekt], dobór metod pracy, wybór formy prezentacji wyników i sposobu oceny efektów pracy, a także opracowanie potrzebnych materiałów dydaktycznych .
2. Tworzenie grup: podział osób studiujących na małe grupy robocze [od 2 do 7 osób], samodzielnie lub przez osobę prowadzącą. Rodzaje grup: jednorodna, o zróżnicowanym poziomie, koleżeńska, doboru celowego, zmienne losowe. 
3. Struktura i normy grupy: ustalenie zasad, układ ról, funkcji zajmowanych przez poszczególnych członków grupy, np. lider, sekretarz, krytyk, poszukiwacz źródeł, myśliciel, dusza zespołu. Przyjmowane role mogą wynikać z cech naturalnych cech osobowości, bądź z przydzielonego zadania do wykonania. 
4. Realizacja celu grupowego: etap najbardziej produktywny, podczas którego dochodzi do wykonania zleconych przez osobę prowadzącą zadań.
5. Prezentacja wyników: ma znaczenie szczególnie wtedy, gdy poszczególne grupy miały zlecone inne zadania, które stanowią całość.

Ocena pracy poszczególnych grup, według ustalonych na początku kryteriów.

Dzięki doświadczeniu pracy grupowej studenci rozwijają kluczowe kompetencje społeczne, w tym m.in: skutecznej komunikacji, współpracy w zróżnicowanej grupie, rozwiązywania konfliktów, autorefleksji i rozumienia perspektywy innych osób. Dodatkowo uczą się również planowania i organizacji pracy zespołu, w tym podziału zadań i odpowiedzialności za nie, a także przestrzegania ustalonych zasad.

Do jakich form zajęć pasuje?

Pracę grupową możemy realizować zarówno stacjonarnie, jak i w trybie zdalnym. Sprawdzi się na ćwiczeniach, laboratoriach oraz innych zajęciach opartych o pracę projektową lub koncepcyjną.

Przykład

Zajęcia z podstawowych problemów fizyki są adresowane dla studentów I roku, na kierunku informatyka stosowana. Forma zajęć stanowi rozgrzewkę przed ćwiczeniami laboratoryjnymi. Osoby studiujące pracują w grupach trzyosobowych, w których przez cały semestr realizować będą 3-4 zagadnienia fizyczne. Na jedno zagadnienie mają przewidziane 3 spotkania [pracownie] po 3 godziny dydaktyczne. Przykładowo grupa wybrała zagadnienie dot. tworzenia się kąta zsypu. Na pierwszej pracowni, przy wsparciu osoby prowadzącej zajęcia, grupa opracowuje schemat eksperymentu, który będą przeprowadzać. Ustalają istotne parametry doświadczenia [np. z jakiej wysokości należy sypać, jaki powinien być otwór lejka, jaki rodzaj przesypywanego materiału użyją] oraz zastanawiają się jak i czym dokonają pomiarów [np. jak i czym zmierzyć kąt usypanego stożka]. Na drugiej pracowni grupy studenckie przechodzą do przeprowadzenia eksperymentu. Zebrane dane i opracowane wyniki grupy przedstawiają na forum, podczas trzecich zajęć. Na ostatnich zajęciach w semestrze odbywa się konkurs na najlepszy projekt, według ustalonych na początku zajęć kryteriów. Ten etap jest uzupełniony sesją pytań i odpowiedzi. 

Dowiedz się więcej

Praca grupowa rozwija umiejętność współpracy i wzmacnia motywację do uczenia się https://www.youtube.com/watch?v=-Mb9-At2Ss0 [czas trwania: 5.32 min]

Wspólne uczenie się wspiera zrozumienie

https://www.youtube.com/watch?v=rWEwv_qobpU  [czas trwania: 8.45 min]

5 zasad pracy w grupie. Poradnik dla studentów [czas trwania: 4.04 min]
https://www.youtube.com/watch?v=c7Y_lNMJ2lo&t=166s

Bogdanowicz I. M., Praca zespołowa studentów w dużej grupie ćwiczeniowej jako element kształtowania kompetencji społecznych. Dobre praktyki, Kognitywistyka i Media w Edukacji Nr 1, 2019, s. 59-78.
https://czasopisma.marszalek.com.pl/images/pliki/kim/2019_1/kim2019105.pdf

Źródła:

Burke A., The Journal of Effective Teaching, Vol. 11, No. 2, 2011, 87-95.

https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ1092109.pdf

Group work. Facilitating group work to enhance student learning

https://www.buffalo.edu/catt/develop/teach/group-work.html

Kobuszewski G., Praca w grupie – jak skutecznie to robić?

https://efektywnyrozwoj.pl/praca-w-grupie-jak-skutecznie-to-robic/

Praca grupowa
https://bokcenter.harvard.edu/group-work

Ziółkowski P., Teoretyczne podstawy kształcenia, Bydgoszcz 2015, s.150-156.

https://kpbc.umk.pl/Content/193526/PDF/pz-ksztalcenie-calosc.pdf