Praca grupowa

Opracowanie: Kamila Gandecka

W dwóch słowach

Praca grupowa to proces edukacyjny oparty na wspólnym działaniu osób uczących się. Odbywa się on w małych grupach roboczych (od 2 do 7 osób), w których rozwiązywane są konkretne zadania lub omawiane są szczegółowo wybrane problemy, temat czy zagadnienia. W tej metodzie należy pamiętać o stworzeniu zasad i struktury pracy przed, w trakcie i po zajęciach dydaktycznych. Dodatkowo należy określić zasady doboru do grup roboczych, wyboru ról i podziału zadań. Osoba prowadząca zajęcia udziela wsparcia lub pomocy w organizacji pracy oraz ocenia jej efekty. 

Głównym celem pracy grupowej jest uczenie się od siebie nawzajem. Jako osoba prowadząca zajęcia tworzysz warunki do rozwijania umiejętności współpracy, współdziałania i współodpowiedzialności. To z kolei prowadzi do rozwijania twórczego poszukiwania rozwiązań,  generowania alternatywnych pomysłów, uczenia się samodzielnego podejmowania decyzji oraz uzgadniania ich w wyniku negocjacji. Zorganizowanie przestrzeni do doświadczania pozwala na ćwiczenie nabywanych umiejętności w praktyce. Praca w zespole przeciwdziała izolacji, aktywizuje i integruje grupę osób studiujących.

Etapy pracy grupowej:

1. Przygotowanie przez dydaktyka/czkę planu przebiegu zajęć (scenariusz/konspekt), dobór metod pracy, wybór formy prezentacji wyników i sposobu oceny efektów pracy, a także opracowanie potrzebnych materiałów dydaktycznych .
2. Tworzenie grup: podział osób studiujących na małe grupy robocze (od 2 do 7 osób), samodzielnie lub przez osobę prowadzącą.
3. Struktura i normy grupy: ustalenie zasad, układ ról, funkcji zajmowanych przez poszczególnych członków grupy, np. lider, sekretarz, krytyk, poszukiwacz źródeł, myśliciel, dusza zespołu.
4. Realizacja celu grupowego: etap najbardziej produktywny, podczas którego dochodzi do wykonania zleconych przez osobę prowadzącą zadań.
5. Prezentacja wyników: ma znaczenie szczególnie wtedy, gdy poszczególne grupy miały zlecone inne zadania, które stanowią całość.
6. Ocena pracy poszczególnych grup, według ustalonych na początku kryteriów.

Dzięki doświadczeniu pracy grupowej osoby studiujące rozwijają kluczowe kompetencje społeczne, w tym m.in.: skutecznej komunikacji, współpracy w zróżnicowanej grupie, rozwiązywania konfliktów, autorefleksji i rozumienia perspektywy innych osób. Dodatkowo uczą się również planowania i organizacji pracy zespołu, w tym podziału zadań i odpowiedzialności za nie, a także przestrzegania ustalonych zasad.

Praca grupowa niesie ze sobą więcej korzyści niż praca indywidualna. Kiedy osoby uczące się pracują razem nad rozwiązywaniem problemów, wzrasta efektywność uczenia się. Wspólne konstruowanie wiedzy ma szansę być bardziej angażujące, jest szansa pojawienia się efektu synergii, kiedy jako grupa wiemy i potrafimy więcej niż jako jednostki. Osoby pracujące w grupie rozwijają umiejętność korzystania z potencjału grupy i jej poszczególnych członków. Może to pomóc w uniknięciu wewnętrznej rywalizacji, jak również pozornej pracy grupowej, czyli skupieniu się na pracy indywidualnej w obrębie grupy.

Do jakich form zajęć pasuje?

Pracę grupową możemy realizować zarówno stacjonarnie, jak i w trybie zdalnym. Sprawdzi się na ćwiczeniach, laboratoriach oraz innych zajęciach opartych o pracę projektową lub koncepcyjną.

Przykład

Zajęcia z podstawowych problemów fizyki są adresowane dla studentów I roku, na kierunku Informatyka stosowana.

Forma zajęć stanowi rozgrzewkę przed ćwiczeniami laboratoryjnymi. Osoby studiujące pracują w grupach trzyosobowych, w których przez cały semestr realizować będą 3-4 zagadnienia fizyczne. Na jedno zagadnienie mają przewidziane 3 spotkania po 3 godziny dydaktyczne.

Przykładowo grupa wybrała zagadnienie dot. tworzenia się kąta zsypu. Na pierwszej pracowni, przy wsparciu osoby prowadzącej zajęcia, grupa opracowuje schemat eksperymentu, który będą przeprowadzać. Ustalają istotne parametry doświadczenia (np. z jakiej wysokości należy sypać, jaki powinien być otwór lejka, jaki rodzaj przesypywanego materiału użyją) oraz zastanawiają się jak i czym dokonają pomiarów (np. jak i czym zmierzyć kąt usypanego stożka). Na drugiej pracowni grupy studenckie przechodzą do przeprowadzenia eksperymentu. Zebrane dane i opracowane wyniki grupy przedstawiają na forum, podczas trzecich zajęć.

Na ostatnich zajęciach w semestrze odbywa się konkurs na najlepszy projekt, według ustalonych na początku zajęć kryteriów. Ten etap jest uzupełniony sesją pytań i odpowiedzi. 

Dowiedz się więcej

O pracy grupowej w kontekście rozwoju umiejętności współpracy i wzmacniania motywacji do uczenia się.

O tym, jak wspólne uczenie się wspiera zrozumienie.

5 zasad pracy w grupie – poradnik dla studentów.

Bogdanowicz I. M., Praca zespołowa studentów w dużej grupie ćwiczeniowej jako element kształtowania kompetencji społecznych. Dobre praktyki, w: Kognitywistyka i Media w Edukacji nr 1/2019, s. 59-78.