Opracowanie: Marta Stąporek
W dwóch słowach
Opowiadanie to prezentacja treści w sposób narracyjny, fabularny, zabarwiony emocjonalnie. Jego celem jest inspirowanie, poruszenie, utożsamienie się z bohaterami (np. mówcą) czy historią (np. anegdotą, metaforą, historyjką).
Opowiadanie można wykorzystać jako metodę, w której osoba prowadząca zajęcia konstruuje własną opowieść, wykorzystuje dostępne, opublikowane historie oraz jako metodę, w której to osoby studiujące konstruują opowieść w ramach zajęć.
Jest naturalnym sposobem przekazywania wiedzy poprzez historię/opowieść, w oparciu o budowanie osobistego kontaktu oraz wymianę doświadczeń.
Zalecane jest jako metoda wspierająca inne metody dydaktyczne. Stanowi efektywną formę urozmaicenia procesu nauczania i może być zastosowane w dowolnym ich momencie.
Opowiadanie można wykorzystać w celu wyjaśnienia i zilustrowania abstrakcyjnych pomysłów lub koncepcji w sposób zrozumiały i przystępny. Opowieści ożywiają fakty i konkretyzują abstrakcję, a poprzez tworzenie znaczeń pomagają zrozumieć sposób myślenia nauczyciela i dochodzenia do pewnych wniosków. Nauczyciel jest ekspertem w swojej dziedzinie, w związku z czym jest przyzwyczajony do używania specjalistycznego języka – trudnego i niezrozumiałego. Opowiadanie historii pomaga przełamać bariery komunikacyjne, stanowi pomost pomiędzy nauczycielem a osobami studiującymi.
Celem storytellingu jest skupienie uwagi osób studiujących.
Opowiadana historia może pomóc zmniejszyć opór lub obawy związane z uczeniem się nowych, złożonych i abstrakcyjnych koncepcji, zagadnień lub związanych z poszukiwaniem odpowiedzi na skomplikowane kwestie naukowe oraz rozwiązań pojawiających się problemów. Ułatwia też przyswojenie nowych idei i zrozumienia złożonych i/lub abstrakcyjnych koncepcji oraz powiązanie ich w spójną i logiczną całość.
Do korzyści wynikających z zastosowania opowiadania jako metody dydaktycznej zalicza się rozwijanie umiejętności językowych, zapamiętywanie, wspieranie motywacji, kreatywność, zaangażowanie i umiejętność rozwiązywania problemów.
Do jakich form zajęć pasuje?
Opowiadanie można wykorzystać jako metodę, w której nauczyciel konstruuje własną opowieść na zajęcia dydaktyczne lub wykorzystuje dostępne, opublikowane historie innych (osób, również osób studiujących, organizacji, instytucji).
Twoje opowiadanie powinno być dopasowane do celów edukacyjnych i treści programowych. Metoda nie jest czasochłonna i możesz ją łączyć z innymi metodami np. studium przypadku czy metodami wizualnymi.
Przykład
Przykład 1
Prawdziwe historie o bezpieczeństwie w ruchu lotniczym
Storytelling stosowany jest w przedmiocie Katastrofy budowlane. W jego ramach osoby studiujące omawiają przyczyny i skutki przeszłych, prawdziwych katastrof. Dowiadują się o nich dzięki emocjonującym historiom opowiadanym przez nauczyciela w trakcie wykładu. Dzięki nim słuchacze angażują się i wcielają w rolę inspektorów budowlanych – analizują przyczyny tych katastrof. Każde z zajęć w semestrze poświęcone jest analizie kolejnych, innych przypadków. Osoby studiujące analizują błędy na etapie projektowania, wykonawstwa i warunków eksploatacji. Poznają skutki, wskazują potencjalne przyczyny, szukają dowodów na postawione tezy. Do realizacji zajęć można wykorzystać nagrania wideo, raporty udostępniane przez Główny Urząd Nadzoru Budowlanego.
Opowiadanie można wykorzystać również jako metodę, w której osoby studiujące konstruują opowieść w ramach zajęć praktycznych. Przykładem ilustrującym taką strategię są zajęcia praktyczne dydaktyczki z AGH.
Przykład 2
Przewodnictwo i pilotaż, zajęcia praktyczne, I rok studiów I stopnia na kierunku Geoturystyka
dr Justyna Kowal-Kasprzyk, Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska AGH
W czasie zajęć praktycznych w ramach modułu Przewodnictwo i Pilotaż studenci biorą udział w kilku wycieczkach geoturystycznych po Krakowie, z których każda jest zaplanowana i przeprowadzona przez jedną z kilkuosobowych grup (optymalnie 3 osoby w grupie).
Grupa prowadząca projektuje wycieczkę a na zajęciach wciela się w rolę przewodników (opowiadających historie związane z miejscem), reszta studentów bierze udział w wycieczce jako turyści.
Po zakończeniu wycieczki studenci proszeni są o podzielenie się wrażeniami – jak im się podobała wycieczka, co im się podobało, a co by zmienili.
W dalszej kolejności osoba prowadząca zajęcia przedstawia swoje uwagi i ocenia pracę osób studiujących. Jedna ocena za zaprojektowanie i przeprowadzenie wycieczki (taka sama dla wszystkich osób w grupie) i osobna ocena dla każdego “przewodnika”, za przygotowanie opowieści o miejscu i zaprezentowanie jej w trakcie wycieczki.
Studenci przewodnicy oceniani są za:
- przekaz merytoryczny,
- płynność wypowiedzi, dykcję, kulturę języka,
- umiejętność zainteresowania tematem i interakcji z grupą.
Dowiedz się więcej
Przeczytaj więcej o metodzie i jej wykorzystaniu.
Wskazówki do wykorzystania storytellingu na zajęciach w naukach ścisłych,
How science teachers can use storytelling?, część 1 i część .
O magii opowiadania na TEDxStockholm mówi David JP Phillips.
