Metoda zespołowa (Team Based Learning)

W dwóch słowach

Metoda zespołowa (TBL) to metoda projektowania i prowadzenia zajęć, która łączy ideę odwróconych zajęć (ang. flipped classroom) i pracę grupową, nadając jej określoną strukturę, etapowość i rytm. Zajęcia są zaprojektowanie i moderowane w taki sposób, aby osoby studiujące były w centrum, a same zajęcia były angażujące i osadzone w kontekstach, z którymi ich uczestnicy mogą się utożsamić.

Osoby studiujące w ramach zadania domowego przygotowują się do udziału w zajęciach, które zaczynają się od testu indywidualnego oraz testu zespołowego sprawdzającego przygotowanie każdej osoby do zajęć. Kluczowym etapem metody jest aplikacja wiedzy w praktyce, który jest realizowany przez pracę zespołową w oparciu o studia przypadków czy scenariusze.

Team Based Learning w literaturze przedmiotu często jest nazywany pracą grupową, która zawsze działa. Składa się z jasno zdefiniowanych etapów i przypisanych im zadaniom osób studiujących:

1. Przygotowanie się do zajęć.

2. Sprawdzenie gotowości.

3. Aplikacja wiedzy.

4. Ocena rówieśnicza.

Z badań wynika, że wprowadzenie metody zespołowej zmienia nastawienie do pracy grupowej z negatywnego na bardziej pozytywne – kluczowe jest tutaj poczucie sprawowania kontroli i wpływu na własne uczenie się. Oddanie odpowiedzialność w ręce zespołów, które samodzielnie współorganizują się, wypracowują rozwiązania w oparciu o wzajemne relacje i zaufanie jest najmocniejszą stroną TBLa.

Do jakich form zajęć pasuje?

Metoda sprawdza się szczególnie do przedmiotów, których celem jest przekazanie dużej ilości wiedzy.

Jest rekomendowana do prowadzenia zajęć w perspektywie całego semestru lub kilkugodzinnego modułu.

Efektywnie da się zrealizować zarówno w mniejszych, jak i większych grupach. Można ją z powodzeniem wdrożyć w każdego typu zajęciach i zrealizować w przestrzeni, która pozwala na podział i pracę w grupach.

Przykład

Metoda zespołowa na przykładzie zajęć seminaryjnych Podstawy prawne dotyczące regulacji emisji w Unii Europejskiej prowadzonych dla studentów V roku studiów stacjonarnych na specjalności Paliwa i Środowisko. Metoda TBL została zaplanowana w zajęcia rozłożone na cały semestr.

Autorka przykładu: Ewelina Brodawka, WEiP AGH

KROK 1. Przygotowanie do zajęć.
W ramach przygotowania do zajęć osoby studiujące dostają link do materiałów, z którymi muszą się zapoznać. Materiał został przygotowany na podstawie opracowania dla Senatu RP pt.: Emisja gazów cieplarnianych. Wybrane zagadnienia dotyczące emisji CO2 w Polsce

Lektura to około 10 stron tekstu. Po przeczytaniu tekstu osoby studiujące odpowiadają na 3 krótkie pytania:

Rozwiń skróty: KOBiZE, UNFCCC, COP, EU ETS;
Uszereguj chronologicznie międzynarodowe porozumienia w sprawie klimatu: protokół Kioto, Porozumienie paryskie, Ramowa konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu, Protokół montrealski;
Przyporządkuj, które sektory nie są objęte systemem handlu uprawnieniami do emisji i należą do grupy tzw. non-ETS: lotnictwo, rolnictwo, gospodarka odpadami, przemysł hutniczy, przemysł drzewny i papierniczy.

KROK 2. Podział na grupy
Na UPeLu osoby studiujące rozwiązują test kompetencji pozwalający na podzielenie studentów na grupy. Wyniki testu są wskazówką do odpowiedniego przypisania osób do grup.

KROK 3. Sprawdzenie gotowości

W trakcie zajęć osoby studiujące dostaną indywidualny test z ok. 5-7 pytaniami (10 min). Następnie zostaną podzieleni w grupy wg wyników testu i moich osobistych obserwacji jak pracowali na innych zajęciach. W grupach rozwiązują ten sam test w formie ‘arkusza-zdrapki’, dyskutując nad odpowiedziami do osiągnięcia konsensusu (15 min).

KROK 4. Grupowe odwołania

Czas zarezerwowany na grupowe napisanie odwołania.

KROK 5. Mini-wykład

Po pracy w grupach rozpocznie się wspólna dyskusja wszystkich grup, dotycząca niejasności i pytań, jakie mogą mieć studenci po teście (ok. 5 min). Na podsumowanie studenci usłyszą 15-minutowy wykład, w trakcie którego niektóre informacje zostaną rozszerzone i mam nadzieję, że odpowiem na wszelkie sporne kwestie.

KROK 6. Aplikacja wiedzy w praktyce

Teraz przyjdzie czas na to, aby studenci wykorzystali, oczywiście w grupach, zdobytą wiedzę w praktyce w trakcie rozwiązywania zadań z zakresu: ustawodawstwa w Polsce i Europie dot. polityki ekologicznej oraz Unijnego system handlu uprawieniami do emisji (35 min).

KROK 7. Informacja zwrotna

Każda z osób studiujących daje indywidualną informację zwrotną na temat pracy każdej osoby z zespołu, ale trochę inaczej. Co to znaczy? Aby studenci zrozumieli, jak działa ‘Unijny system handlu uprawnieniami do emisji’, przyjmujemy, że każdy ze studentów ma bezpłatne uprawnienia do emisji CO2 w wysokości 100 ton CO2 (otrzymane od prowadzącego). W trakcie oceny każda osoba w grupie określa, kto jej zdaniem pracował najlepiej w grupie, czyli zredukowała swoje emisje do 90 ton i ma nadwyżkę uprawnień, które następnie przekazuje osobie, która zdaniem pytanego studenta pracowała najgorzej. Na tej podstawie określeni zostaną najmniejsi i najwięksi emitenci danego dnia w każdej poszczególnej grupie (10 min).

Kolejne zajęcia w semestrze w ramach przedmiotu “Podstawy prawne dotyczące regulacji emisji w Unii Europejskie” dotyczące Europejskiego Zielonego Ładu (Green Deal), celów zrównoważonego rozwoju (SD), polityki energetycznej Polski (strategia krajowa, PEP2040), polityka energetycznej UE – będą realizowane z wykorzystaniem metody TBL.